"Zəruri ərzaq və gündəlik istehlak malları sürətlə bahalaşır". Bu cümləni ya bəzi rəsmi şəxslərin dilindən eşidirik, ya da mətbuatdan oxuyuruq. İqtisadi terminlər, heç kimin başa düşə bilmədiyi izahlar və sairə...
Amma və lakin hamının başa düşəcəyi və işlətdiyi bir cümlə də var - "Bazar od tutub yanır, qiymətlər hər gün qalxır"... Bu cümləni isə ölkənin bütün bölgələrində yaşayan insanlar hər gün, hər saniyə işlədir.
Azərbaycanda bazar "od tutub yanır", marketlərdəki qiymətlərə nəzarətin kimlər tərəfindən və necə edildiyi, üzən və ya qaçan məzənnənin necə tənzimləndiyini bilən yoxdur. Gündəlik tələbat malları, əsasən ərzaq məhsullarının qiyməti durmadan dəyişir və bahalaşır.
"OBA" Marketlərdə üçü birində - Satıcı-xadimə-fəhlə... - Qanun nə deyir?
Rəsmi qurumlar bu vəziyyəti, Koronavirus, Rusiya-Ukrayna müharibəsi ilə əlaqələndirsələr də, sadə vətəndaş buna inanmır və gördüyü qiymət artımı ilə barışmaq istəmir.
Elə isə ölkədə əsasən gündəlik tələbat malları və ərzaq məhsullarının qiymətini tənzimləməkdə və ya artırmaqda yaxından iştirak edən böyük satış şəbəkələri hansı funksiyanı, dəstəyi verir?
Azərbaycanda bir neçə belə böyük dağıtım şirkəti fəaliyyət göstərir - "Azərsun" Holdinq, "Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupu və adını çəkmədiyimiz diğər dağıtımçılar...
Hələlik və ilk olaraq "Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupunun Azərbaycan istehlakçısına təqdim etdiyi məhsullara, işçi məmuniyyətina, alıcı qabiliyyətinə və qiymət tənzimlənməsinə nəzər yetirək.
"Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupu Azərbaycan bazarında "Araz" Supermarketləri və "OBA" Marketləri ilə at oynadır. Bəli, düz oxuduz, "at oynadır"...
Şirkətin mətbuat üçün həftəlik açıqlamasında qiymətlər, tənzimləmələr və sairə hallar elə təqdim edilir ki, sanki bu şirkətin fəaliyyəti ağ kağızdır və heç bir əyri işi yoxdur.
Amma və lakin diqqət edək!
İlk olaraq diqqəti Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupunun tərkibindəki "OBA" marketlərinə yönəldək. Azərbaycanın bütün bölgələrində, eləcə də paytaxtda 100-lərlə məkanda fəaliyyət göstərən bu marketlərin xadiməçiləri yoxdur. Bəli, düz oxuduz, bu marketlərdə xadimə yoxdur və satıcılar həm xadimədir, həm yük daşıyandır (fəhlə), həm də satıcıdır.
Təsəvvür edin ki, "OBA"da hansısa məhsulla bağlı nəsə soruşmaq istəsən, yaxud çəki ilə 1 kq qənd almaq istəsən satıcı-xadimə-fəhlə funksiyasını həyata keçirən xanım və bəyləri 5-10 dəqiqə gözləməlisən. Ya pol silir, ya hansısa məhsulu sayır, ya da toz basmış məhsulları təmizıləyir...
Hə bu bir başqa biabırçılıqdı... Əlində pol ağacı (pas-pas) olan satıcı-xadimə-fəhlə əlini yumadan (Əl yumaq üçün əksər marketlərdə su belə yoxdur) sənə 1 kq qənd çəkir. Gözəl mənzərədir, analoqsuz xidmətdir... Bu reallıqdır, əziz Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupunun milyonçu rəhbəri..
Sizcə belə olamalıdır? Bir adam həm satıcılıq etməli, həm xadimə işi görməli, həm də fəhlə kimi yük daşımalıdır? Ayda 300-400 manata ehtiyacı olan insanların bu vəzziyyətindən istifadə edib beləmi edirsiz?
Əziz oxucu, bilirsiz bununla rəhbərlik nə demək istəyir? Məncə Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupunun rəhbəri düşünür ki, zatən OBA merketlərində al-ver edənlər kasiblardı, acından ölənlərdir, orda çalışan Satıcı-xadimə-fəhlələr isə pula ehtiyacı olan məcburlar. Bunlara nəyi necə sırısaq məcburdular alıb yeməyə, işləməyə. İylənmiş və aylarla buzlanmış toyuq, tükü-dərisi ilə bizlikdə çəkilmiş fars, mənbəyi bilinməyən peçeniye, içərisi qırıq-qırıq olan cipsi, içərisini qurd basmış şokoladlar (belə şokoladlardakı qurdları yalnız xüsusi avadanlıqla görmək olur), mənşəyi bilinməyən baş və bədən şampunları. Bir sözlə keyfiyyətsiz nə desən tapmaq olar "OBA" marketlərində.
Daha bir müəmma odur ki, Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupunun tərkibində olan "Araz" Supermarketlərində satılan məhsullar "OBA" marketlərdə yoxdur. Bütün bunlar OBA-nın kasıb təbəqə üçün hesablandığı qənaətini ortaya qoyur. Yəni, Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupunun dağıtımı elə tənzimlənir ki, artıq heç nə qalmasın, mütləq mənada satılsın.
Daha bir ciddi məsələ "OBA" marketlərində satılan sosis və kolbasa məhsulları ilə bağlıdır. Bu məhsulların əksəriyyətinin, əsasən kolbasa məhsullarının keyfiyyəti böyük sual altındadır. Dəyişdirilə bilən etiketlərlə satışa çıxarılan bu məhsulların yağlılığı və ədviyyatının daha çox olması keyfiyyətilə bağlı ciddi şübhələr ortaya qoyur. Kolbasa məhsullarının yağı az qalır yerə damsın.
Qiyməti isə bir kq üçün 5 manat. Əcəba, yağı üzünə çıxan kolbasa elə görüntü yaradır ki, bu ya quzu ətindən hazırlanıb, ya da xüsusi bəslənmiş dana ətindən. Sizə bu kolbasalar belə hazırlanıb? İnanan daşa dönsün...
Qiymət məsələsinə gəlincə Azərbaycanda zəruri ərzaq və gündəlik istehlak mallarının qiymətinin qalxmasında Veysəloğlu" Şirkətlər Qurupunun xüsusi payı var. Bu barədə yaxın günlərdə oxuculara ətraflı məlumat verəcəyik...
Ölkənin İqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov, Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin rəhbəri Qorxmaz Təhməzli və Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinin rəhbəri Məmməd Abbasbəyli cənabları... Siz nəyi gözləyirsiz? Kasıb insanların övladlarının gələcək həyatı sual altındadır. Bu marketlərdə satılan qidaların keyfiyyəti, satıcıların kimliyi və hansı iş görməsi sual altındadır.
Bizimxeber.az xatırladır:
OBA marketlərində işçiləri qul kimi işlədirlər - (İqtisadiyyat naziri Mikayıl Cabbarov)
Qiymətlər süni olaraq qaldırılır - ( Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinin rəhbəri Məmməd Abbasbəyli)
Satılan qida məhsullarının keyfiyyəti böyük sual altındadır - (Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin rəhbəri Qorxmaz Təhməzli)
