Kəmalə Sultan 6 yaşında ikən yol qəzası keçirib və hazırda əlil arabası ilə hərəkət edə bilir. İndi onun 33 yaşı var.

Kəmalə deyir ki, ixtisasca filoloq olsa da, iş tapmaqda həmişə çətinlik çəkib. İşi çətinləşdirən həm də əlillərin rahat hərəkəti üçün infrastrukturun olmamasıdır:

“Karantindən əvvəl, 3-cü kursda oxuyanda işləmək üçün bir tədris mərkəzinə müraciət etdim. Bu kurs məktəbə hazırlıq kursu idi. Məndən imtahan da götürdülər və qəbul oldum. Ancaq mərkəzin binasında əlillərin sərbəst hərəkəti üçün infrastruktur olmadığına görə, orada işləyə bilmədim. Daha sonra bu yöndə başqa işlərə və həmin iş yerlərindəki infrastruktura baxırdım. Harda sərbəst hərəkət üçün yetərli şərait yaradılmışdısa, orada məndən təcrübə istəyirdilər. Daha sonra başa düşdüm ki, bu iş alınmayacaq. Bundan başqa, məktəblərə baxdım. Gördüm ki, burada nəyinki əlliliyi olan müəllimlər üçün, heç şagirdlər üçün də lazımi infrastruktur yoxdur” – deyə o əlavə edib.

Kəmalə Sultan deyir ki, iş yerlərində əlillər üçün nəzərdə tutulan kvotalar artırılsa, iş tapmaq da asan olar.

"Qarabağ əlilləri və veteranları" cəmiyyəti İctimai birliyinin və " Autizm " İctimai birliyinin idarə heyyətinin uzvü. Qarabağ müharibəsi əlili və Əlil uşağ valideyni, ikinci qrup əlil Əhməd Rəhmanov deyir ki, Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti iş yerlərində yoxlanış apara bilmir. Onlar bunu belə əsaslandırırlar ki, prezidentin qərarı var və gedib yerlərdə yoxlanış aparmaq olmaz:

“Hansısa bir əlliliyi olan şəxs gəlir bir müssəsisəyə işə düzəlməyə, müəssisə rəhbərliyi də düşünür ki, mən bunu işə götürsəm, burada onun üçün iş şəraiti yaratmalıyam. Bu da ona maraqlı olmadığına görə, əlili başından edir ki, mən sənə iş vermirəm. Belə olan vəziyyətdə hara müraciət etmək olar- Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidmətinə. Müfəttişlik də yerindən çıxa bilmir. Əgər əlili işlə təmin etmək istəyiriksə, biz bu qanuni mexanizmi işə salmalıyıq” – Ə. Rəhmanov deyir.

Əhməd Rəhmanov vuğulayır ki, əyani yoxlanışlar olmadığı üçün hansısa müraciətlərlə bağlı nəticə də olmur.

O, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin (ƏƏSMN) rəhbərliyi ilə görüşdə də bu məsələni qaldırdığını deyir:

“Mən Sahil Babayevin müavini Anar Əliyevin qəbulunda olmuşam. Bir neçə əlillə birlikdə bu sadaladığım məsələləri orada da qaldırmışıq. Dedim ki, sizin Dövlət Əmək Müfəttişliyi Xidməti niyə gedib yoxlamalar aparmır, müəssisələri cərimələmir. Dedi ki, biz onu edə bilmərik, etsək, müəssisə müflisləşər, adamlar işsiz qalar. Dedim, onda qatili tutmayaq, buraxaq ki, tutsaq, evdə anası-bacısı ac qalacaq? Bütün bu məsələlərdə dövlətin nəzarəti olmalıdır”.

ƏƏSMN-in nəzdində fəaliyyət göstərən Dövlət Məşğulluq Agentliyi soruğumuza cavab olaraq bildirib ki, onlar həm peşə hazırlığı kursları, həm də digər məşğulluq tədbirlərini icra edərkən əlilliyi olan şəxslərə üstünlük verirlər.

Cavabda qeyd olunub ki, Dövlət Məşğulluq Agentliyi 2022-ci ilin 9 ayı ərzində əlilliyi olan 3355 nəfəri peşə hazırlığına cəlb edib. Cari dövr ərzində onlardan 35 nəfəri kvota üzrə işlə təmin edilib.

“2022-ci ilin 11 ayı ərzində 176 işəgötürən üzrə həssas kateqoriyadan 984 nəfərə, onlardan 503 əlilliyi olan şəxs olmaqla kvota iş yeri təyin edilib. Həmin təyinata əsasən 137 işəgötürən üzrə 413 əlilliyi olan şəxs işlə təmin edilib. Agentlik olaraq sosial tərəfdaşlarımızla birgə bu kateqoriyadan olan vətəndaşların cəmiyyətə adaptasiyası, onların peşə hazırlığı, məşğulluqlarının təmini, əmək bazarının aparıcı qüvvələrinə çevrilməsi istiqamətində hər zaman diqqət göstərilib. Bu istiqamətdə fəaliyyət davam etdirilməkdədir” – deyə cavabda qeyd olunub.

Prezident İlham Əliyevin 2012-ci ildə təsdiqlədiyi “Gələcəyə Baxış – 2020” İnkişaf Konsepsiyasında dövlətin üzərinə götürdüyü öhdəliklər arasında qeyd olunurdu ki, əlil şəxslərin cəmiyyətdən təcrid olunmasının qarşısının alınması və sosial infrastrukturdan maneəsiz istifadəsi üçün müvafiq layihələr hazırlanacaq və həyata keçiriləcək. Bundan başqa, həmin şəxslərin bacarıq və qabiliyyətlərinin inkişaf etdirilməsi, onlar üçün məşğulluq imkanlarının artırılması məqsədi ilə sosial və peşə reabilitasiya müəssisələrinin sayı artırılacaq.

Sosial Müdafiə Nazirliyinin sözçüsü Fazil Talıbov AbzasMedia-ya açıqlamasında bildirib ki, nazirliyin müəssisələrdə monitorinq aparmaq səlahiyyəti olsa da, cərimə etmək səlahiyyəti yoxdur. Biz müxtəlif vaxtlarda monitorinqlər edib, əlaqədar dövlət qurumlarına tövsiyyələr veririk. //AbzasMedia//