Azərbaycanda bank sistemi bir fəlakətdir. Müştərilər nadir hallarda bank xidmətlərindən razı qalırlar. Çünki banklar vətəndaşa deyil, özünə xidmət prinsipini kredo seçiblər. Belə yanaşma isə heç bir halda insanları məmnun edə bilməz. Odur ki, tez-tez sosial şəbəkə platformalarında, onlayn mediada, həmçinin müxtəlif müraciət və şikayət məktublarında bankların bərbad, soyğunçu, müştərilərin cibinə girən siyasətindən bəhs olunur.
Məlum olur ki, faizlər yüksəkdir, Mərkəzi Bank bu məsələdə onlara heç bir təzyiq göstərmir və ölkədəki iqtisadi reallığı, əmək haqlarını, gəlirləri nəzərə almağı tövsiyə etmir, nəticədə banklar da vətəndaşları soğan qabığı kimi soymaq maliyyə-kredit siyasəti həyata keçirirlər. Nəinki dünyanın inkişaf etmiç ölkələrində, hətta qonşu İran, Gürcüstan, Türkiyə və digər ölkələrdə vətəndaşları boğan, yuxarı faizlərlə qanını içən bank sektorunu görməzsiniz.
Əksinə, banklar vətəndaşları məmnun etmək üstündə rəqabət aparır, müxtəlif kampaniyalar, layihələr reallaşdırır, müştərilərə cəlbedici təkliflər irəli sürür ki, digər banklara müraciət etməsinlər. Bu mənada təkcə fiziki şəxslər, ipoteka götürən vətəndaşlar deyil, o cümlədən fermerlər, sahibkarlar da həvəslənirlər, stimul qazanırlar.
Ancaq Azərbaycan bankları kustar, primitiv və biabırçı xidmət üzərində dayanıb – yüksək faizlə kredit verib ödəyicinin dərisinə saman təpmək, elementar pul transferlərindən komissiya tutub rahat şəkildə qazanmaq. Buna sadə formada cibgirlik də demək olar, qumar da…
Yəni dünyada ən adi məsələ maliyyə köçürmələri, kartdan karta ödənişlər, post-terminal, yaxud bankomadan vəsait çıxarışlarıdır. Azərbaycanda isə banklar vətəndaşın cüzdanına girir, ona çatacaq halal pulu bankomatdan çıxardığı üçün komissiya tuturlar. Hazırda əksər banklar hər 100 manata 1 manat, hətta 50 manat da bankomatdan çıxarmaq istəsən, yenə 1 manat faiz alırlar. Oğurluq, quldurluq, mənimsəmə…
TİA.Az məlumat verir ki, bu məsələdə əndazəni aşan isə “Bank Respublikadır”. Sözügedən subyektin bankomantından başqa bankın kartı ilə məcburiyyətdən pul çıxarmaq istəyəndə hər 100 manata 2-3 manat komissiya tutur.
Bu da “öz daxili işimdir” adı ilə müştərinin cibinə girib pulunu götürməkdir. Misal üçün bu günlərdə belə halla qarşılaşan müştərilərdən birinin sözlərinə görə, 168 manat vəsait çıxarıb, buna görə ondan 4 manat faiz tutulub. Təbii ki, haqsızlıqdır, qanunla tənzimlənməmiş addımdır.
Bu mövzuda TİA. Az-a danışan hüquqşünas, bankçılıq üzrə ekspert Əkrəm Həsənov deyir ki, komissiya haqlarının təyin edilməsində banklar sərbəstdir:
“Bankomatlardan həmin bankın kartı yox, bir başqa bankın kartı ilə pul çıxarılarsa, müəyyən məbləğdə komissiya tutulur. Burada qanunvericilik heç bir məhdudiyyət qoymayıb.
Ümumiyyətlə, “Banklar haqqında” qanuna görə, banklar öz bank xidmətləri üzrə şərtləri, o cümlədən komissiya haqları və faizləri müəyyən etməkdə tam sərbəstdirlər. O zaman vətəndaş nə etməlidir? Burada vətəndaşın edə biləcəyi yalnız bir şey var: bank seçəndə əvvəlcə bankın şərtləri ilə tanış olub sonra istifadə etmək…”