Aşıq Pəri məclisinin təşkilatçılığı ilə Rəşid Behbudov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı teatrında 26 noyabr- kəlağayısı gününə həsr edilmiş tədbir keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbiri giriş sözü ilə açan Azərbaycan Aşıqlar Birliyinin sədri, professor Məhərrəm Qasımlı bu günün əhəmiyyətindən danışıb. Bildirib ki, 2014-cü il noyabrın 26-da Azərbaycan kəlağayı sənəti “Kəlağayı simvolizmi və ənənəvi sənəti” adı ilə UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilib. Həmin vaxtdan noyabrın 26-sı ölkəmizdə Azərbaycan kəlağayısı günü kimi qeyd olunmağa başlayıb.
Bildirib ki, kəlağayı sənəti xalqımızın milli mənəvi dəyərlər sistemində və adət-ənənələrində ən mühüm mədəniyyət nümunələrindəndir. Kəlağayı təkcə baş geyimi deyil, həm də sevgi və gözəllik rəmzidir, naxış və ornamentləri xalq məişətinin bir çox xüsusiyyətlərini, milli mənəvi dünyamızla bağlı mərasim və hadisələri, xalq sənətinin müxtəlif sahələrini təcəssüm etdirir. Həmçinin müxtəlif naxışlarla zəngin olan kəlağayıların hər birinin adının və naxışlarının fəlsəfəsi, təyinatı, xalq məişətində özünəməxsus yeri var.
Aşıq Pəri məclisinin sədri Pərvanə Zəngəzurlu Azərbaycan kəlağayısının tarixindən danışaraq deyib ki, kəlağayı istehsalı Azərbaycanda qədimdən məlumdur. Təbriz, Gəncə, Şamaxı, Şəki, Naxçıvan şəhərlərində, İsmayıllı rayonunun Basqal qəsəbəsində yüksək keyfiyyətli kəlağayılar hazırlanıb. Mənbələrin məlumatına görə, hələ orta əsrlərdən Gəncə və Basqal kəlağayıları xarici ölkələrə də ixrac olunurdu. Bu kəlağayıların ən gözəl nümunələri hələ XIX əsrin ortalarından başlayaraq, Paris, London, Sankt-Peterburq, Moskva, Tbilisi və digər şəhərlərdə keçirilən beynəlxalq sərgilərin yüksək mükafatlarına layiq görülüb.
O, təmsil etdiyi qurum tərəfindən bundan sonra da xalqımızın milli mənəvi dəyərlərinin qorunması istiqamətində işlər görüləcəyni bildirib.
Aşıq Pəri məclisinin bədii rəhbəri, şair-publisist Güllü Eldar Tomarlı çıxışında Azərbaycan kəlağayı sənətinin UNESKO-nun Qeyri- Maddi Mənəvi İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilməsində əməyi olan Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban xanım Əliyevaya təşəkkürünü bildirib.
“Olduqca zərif, göz oxşayan baş örtüyü- kəlağayılarda el sənətkarlarının qəlbinin hərarəti duyulur. Kəlağayı milli baş örtüyü növü kimi qadınlarımızın geyimini tamamlamışdır. Kəlağayının yeləni (haşiyəsi), bəzən isə xonçası (ortası) basmanaxış üsulu ilə həndəsi və nəbati naxışlarla bəzədilir. Milli geyimlərimizin bir hissəsi olan kəlağayı Azərbaycan qadınının dəyanət, sədaqət, ləyaqət simvoludur, kəlağayı milli dəyərlərimizin daşıyıcısıdır, kəlağayıda qədim və milli ornamentlərimiz öz əksini tapıb. Nənələrimiz illərlə kəlağayını öz sandıqlarında qoruyaraq nəsildən-nəslə ötürüblər. Dövr dəyişsə də, illər keçsə də, kəlağayıdan heç vaz keçməyiblər, bu baş örtüyünü toxuduqları xalçalar tək qoruyub saxlayıblar. Xalqımızın şifahi xalq ədəbiyyatı nümunələrində, dastan, qoşma, gəraylı və bayatılarımızda, xüsusilə də aşıq poeziyasında kəlağayı haqqında olduqca maraqlı, poetik fikirlər əksini tapmışdır”, - deyə Güllü Eldar Tomarlı bildirib.
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent İlhamə Qəsəbova çıxışında qeyd edib ki, ipək sapdan toxunmuş dördkünc baş örtüyü olan kəlağayının yaşı çox qədimdir. Hələ orta əsrlərdə ölkəmizdə kəlağayı istehsal edən kiçik müəssisələr mövcud olub və bu gün Basqal və Şəki kəlağayıları çox məşhurdur. 1862-ci ildə Azərbaycan ilk dəfə Londonda keçirilən ümumdünya sərgisində iştirak edib və basqallı toxucu Nəsir Abduləzizoğlunun nümayiş etdirdiyi nəfis kəlağayı gümüş medala və xüsusi diploma layiq görülüb.
Tədbirdə Əməkdar mədəniyyət işçisi Aşıq Zülfiyyə İbadova, Aşıq Gözəl Kəlbəcərli, Aşıq Nargilə Mehdiyeva, Aşıq Nabat Sadıqova, Aşıq Rəfiqə Göyçəli, Aşıq Nazənin Lerikli, şairlərdən Səadət Buta, Südabə İrəvanlı, Nəcibə Dərələyəzli, Nuranə Təbriz, Aynur Qafarlı və “UMİİD” ictimai birliyinin üzvü Növrəstə Nağıyeva mahnı və şeirlər səsləndirərək təbriklərini çatdırıblar. Şagirdlər tərəfindən səhnələşdirilən yazıçı Natəvan Dəmirçioğlunun "Kəlağayı" hekayəsi böyük maraqla qarşılanıb.
