Gədəbəy qızıl yatağı 2003-2005-ci illərdə kəşf edilmişdir. Yatağın qızıl ehtiyatı təxmini hesablamalara görə 22 000 tondur. Yatağın işlənilməsi üçün ilk dəfə 1997-ci ildə Azərbaycanın “Azərqızıl” Dövlət Şirkəti ilə ABŞ-ın “R.V. İnvestment Group Services LLC” şirkəti arasında Gədəbəy, Qoşa, Ordubad qrupu (Piyazbaşı, Ağyurd, Şəkərdərə, Kələki), Söyüdlü, Qızılbulaq və Vecnəli perspektiv qızıl filiz yataqlarının kəşfiyyatı, işlənməsi və hasilatın pay bölgüsü haqqında saziş imzalanıb. Gədəbəy qızıl-mis layihəsi gəlirdə payı 51 faiz olmaqla Azərbaycan hökuməti ilə birlikdə həyata keçirilir. Payı 49 faiz olan Azərbaycan Beynəlxalq Mədən Əməliyyat Şirkəti layihəyə rəhbərlik edir. Gədəbəy Qızıl Mədəni 400 hektar ərazini əhatə edir və get-gedə genişlənməkdə, istehsal gücünü artırmaqdadır. 49 faiz gəliri xaricilərə verməsək, bütün bunlar yaxşıdır, həm dövlətimizin büdcəsinə xeyirdir, həm də zavodda çalışan yüzlərlə insanın güzəranına. Bundan başqa, “Azerbaijan İnternational Mining Company Limited” şirkəti üzərinə götürdüyü öhdəliyə əsasən Gədəbəyin bir neçə kəndində icma layihələri həyata keçirir. Buraya yaşayış massivlərinə yolun, suyun çəkilməsi və digər sosial layihələr daxildir. Amma qızıl yataqlarının istismarı bir çox insanların mülkiyyət hüquqlarının tapdalanması ilə müşahidə olunur. Bu müstəvidə hüquqpozmalara dair şikayətlər KİV-ə də yol tapır. Şikayətlərdə bildirilir ki, vətəndaşların pay torpaqları, örüş-otlaq sahələri əllərindən alınıb. Məsələn, redaksiyamıza müraciət edən Gədəbəy rayonunun Arıxdam kənd sakini Əsgərov Oruc Bəhrəm oğlu bildirir ki, Yeni Azərbaycan Partiyasının fəal üzvüdür, rəhmətlik Heydər Əliyevi Naxçıvandan Azərbaycana dəvət edən şəxslərdən biridir. Onun sözlərinə görə, Gədəbəy rayonunda ona və onun kimilərə edilən təzyiq, vurulan ziyan heç yerdə yoxdu: » Gədəbəy rayonunda qızıl mədəni işə düşəndən mənə və ailəmə məxsus sahəsi 56 sot olan biçənək sahəmi zəbt ediblər. O vaxtdan bu qızıl mədəninə gəlib-getməkdən cana doymuşam. Bu vəziyyətdə olan bir mən deyiləm, başqaları da var. Nə biçənəyimi qaytarırlar, nə də torpağa düşən kompensasiyanı vermirlər. Kim ki, dilli-dişlidi, kompensasiyanı ala bilib. Qalanlar isə hələ də sürünürlər. Bu məsələlərin həlli üçün məmur edilmiş Məhəmməd Osmanov adlı vəzifəli şəxs məni get-gəldə qoyub. Bildiyiniz kimi, Gədəbəydə əksər əhali maldarlıqla güzəranını təmin edir. Biçənək, örüş olmadan heyvandarlıqdan qazanc əldə etmək olmaz. Mən isə pensiyaya baxan adamam. Odur ki, möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyevdən, hörmətli vitse-prezident Mehriban xanım Əliyevadan çox xahiş edirəm, bu problemimin həllinə köməklik etsinlər, qanunları icra etməyən məmurlar barədə ölçü götürülməsi üçün tapşırıq versinlər». Oruc Əsgərovdan nə qədər kompensasiya umduğunu da soruşduq. Dedi ki, qiyməti torpaq mülkiyyətçiləri deyil, mədən sahibi olan şirkətlər özləri öz preyskurantları üzrə müəyyənləşdiriblər. İnternet üzərindən apardığımız araşdırmalardan çıxan nəticəyə görə, Məhəmməd Osmanov «Anglo Asian Mining” şirkətinin dağ-mədən hasilatı üzrə müşaviri vəzifəsini daşıyır. Anglo Asian Mining” şirkəti Azərbaycanın 6 qızıl yatağının işlənməsi layihəsinin operatorudur. Şirkətin əsas payçısı Rza Vəziriyə məxsus “R.V.İnvestment Group Services, LL USA” şirkətidir. “R.V.İnvestment Group Services LL USA” şirkəti “Gədəbəy” yatağında qızıl hasilatı üzrə layihədə 51%, Azərbaycan tərəfi isə 49% paya sahibdir. 5 il əvvəl Gədəbəy yatağında təqribən 22 ton qızıl, 192 ton gümüş, 37 min ton mis ehtiyatının olduğu güman edilirdi.

dia.az