Əsaslı təmir nəticəsində əsas vəsaitlərin bir sıra hissələrinin dəyişilməsi və bərpa olunması həyata keçirilir. Cari təmirin aparılması nəticəsində isə əsas vəsaitlərin vaxtından əvvəl köhnəlməsinin qarşısı alınır. Əsas vəsaitlərin əsaslı və cari təmiri təsərrüfat üsulu və podrat üsulu ilə aparıla bilər.
Təmir xərcləri Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi Kollegiyasının 23 sentyabr 2014-cü il tarixli Qərarı ilə təsdiq edilmiş qaydalar ilə tənzimlənir.
Belə ki, əsas fondların hər bir kateqoriyasının texniki və iqtisadi göstəricilərinin müəyyən edilmiş hədd daxilində saxlanılması üçün (onun ayrı-ayrı tez sıradan çıxan (tezköhnələn) hissələrinin və detallarının dəyişdirilməsi, bərpası rənglənməsi, sazlanması) həyata keçirilən təmir işləri üzrə məsrəflər cari təmir məsrəflərinə aid edilir.
Bunlarla yanaşı, əsaslı təmir məsrəfləri əsas fondların istismar müddətinin uzadılması və (və ya) istismar keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması məqsədi ilə smeta sənədləri əsasında hesabat ili ərzində bir dəfədən çox olmamaq şərti ilə yerinə yetirilən işlər üzrə onların tam və ya əhəmiyyətli dərəcədə bərpasına, o cümlədən tam aşınmış ( köhnəlmiş), sıradan çıxmış əsas fondların struktur komponentlərinin bütün hissələrinin sökülməsinə və dəyişdirilməsinə çəkilmiş xərclərdir.
Əsaslı və cari təmir işləri arasındakı fərqi niyə xatırladırıq? Son dövrlər Azərbaycanda bəzi dövlət müəssisisələri hər il əsaslı təmir işlərinə xeyli dövlət vəsaiti xərcləyirlər. Buna baxmayaraq əsaslı təmir olunan yerlərdə heç bir təmir işlərinin aparılmadığı müşahidə olunur. Ən uzağı kosmetik işlər aparılır. Ad da olur əsaslı təmir aparılıb. Əsaslı təmir ən azı iki ildən bir aparılmalıdır. Amma Bakıdakı 1 nömrəli Tibb Kolleci 2019-cu ildən bu yana hər il əsaslı təmir işləri aparır.
Dövlət satınalmalarının vahid internet portalı üzərindən apardığımız araşdırmada məlum oldu ki 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci 2022-ci ilin sentyabr -oktyabr aylarında təhsil müəsisəndə təmir, abadlıq işlərinin satınalması üçün iki tender və beş koturovka sorğusu keçirib.
Cari təmir işlərinin satın alınmas üzrə 76 824.25 manat, əsaslı təmir işlərinin satın alınması üzrə isə 131 456.03 manat məbləğində satınalma müqavilələri “VEST-LTD” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə 30.09 və 19.10-2022-ci il tarixlərində bağlanılıb. Bu işlərin layihə-smeta sənədlərinin hazırlanması işlərinin satınalınmasına isə 4950 manat vəsait ayrılıb.
Abadlıq işlərinin satınalması üzrə 12 440.86 manat, kommunal kommunikasiya işlərin satınalması üzrə isə 16 182.7 manat məbləğində satınalma müqavilələri “KONEKS CONSTRUCTİON” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə 21.09.2022-il tarixində bağlanılıb. Bu işlərin layihə-smeta sənədlərinin hazırlanması işlərinin satınalınmasına isə 4430.04 manat vəsait ayrılıb.
Bir satınalma müqaviləsi də bu işlərin layihə-smeta sənədlərinin hazırlanması üzrə yenə bağlanıb ki, buna da 3343 manat dövlət vəsaiti xərclənib. Ümumilikdə isə 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci yuxarıda sadaladığımız işlərin satın alınmasına 249 626 manat dövlət vəsaiti ayırıb.
İndi gəlin görək 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci eyni işlərin görülməsinə əvvəlki illərdə nə qədər dövlət vəsaiti xərcləyib.
Abadlıq işlərinin satınalması üzrə 9671.28 manat, kommunal kommunikasiya işlərin satınalması üzrə 11 362.75 manat, cari təmir işləri üzrə 24 052.53 manat bir, 51 847.84 manat da bir, əsaslı təmir işləri üzrə isə 22 484.78 manat bir, 57 040.26 manat da bir satınalma müqavilələri “VEST-LTD” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə 2021-ci ilin iyun-noyabr aylarında bağlanılıb. Bu ümumi olaraq 176 459 manat dövlət vəsaitinin xərclənməsi deməkdir.
Kommunal kommunikasiya işləri üzrə 24 017.25 manat, abadlıq işləri üzrə isə 14 410.99 manat məbləğində daha bir satınalma müqaviləsi 17.05.2021-ci il tarixdə “KONEKS CONSTRUCTİON” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə bağlanılıb. Bu işlərə isə 38 428 manat ayrılıb ki, ümumi olaraq 2021-ci ilədə 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci tərəfindən sadalanan işlərə 214 887 manat dövlət vəsaitinin xərcləndiyini göstərir.
2020-ci ildə isə koronavirus pandemiyası ilə əlaqədar ölkədə sərt karantin rejiminin tətbiq olunduğu, təhsil müəssisələrinin və bir çox iş yerlərinin bağlı olmasına baxmayaraq cari təmir üzrə 21 453.11 manat, əsaslı təmir üzrə 31 826.72 manat, kommunal kommunukasiya işləri üzrə 9 918.37 manat, abadlaşma işləri üzrə 9747.51 manat məbləğində satınalma müqavilələri “STAR CONSTRUKTİON-12” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə 19.11.2020-ci il tarixdə bağlanılıb.
Həmin ildə yenə cari təmir üzrə 44 608.98 manat, əsaslı təmir üzrə 48 729.87 manat, abadlaşma işləri üzrə 9766.92 manat məbləğində satınalma müqavilələri “VEST-LTD” Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti ilə 23.09.2020-ci il tarixdə bağlanılıb. Kommunal kommunukasiya işləri üzrə 8 366.2 manat məbləğində satınalma müqaviləsi “Dotector” MMC ilə bağlanılıb. Sadaladığımız işlərə 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci tərəfindən 2020-ci ildə isə ümumi olaraq 184 417 manat dövlət vəsaiti xərclənib.
1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci tərəfindən 2019-cu ildə ildə də əsaslı və cari təmir işləri aparıb. Abadlıq işlər üzrə 13444.45 manat, əsaslı təmir üzrə 24632.03 manat, cari təmir üzrə 29738.83 manat məbləğində satınalma müqavilələri də “İNPEKS.N” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ilə 16.12.2019-ci il tarixdə bağlanılıb. Bu da ümumilikdə 67 815 manat təşkil edir.
Dövlət satınalmalarının vahid internet portalında yerləşdirilmiş məlumatlardan da görsəndiyi kimi 1 nömrəli Bakı Tibb Kolleci son dörd ilədə cari və əsaslı təmir, abadlıq və kommunal kommunukasiya işlərinin görülməsinə ümumi olaraq 716 745 manat dövlət vəsaiti xərcləyib.
Qeyd edək ki, Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyində olan 1 nömrəli Bakı Tibb Kollecinə uzun müddət Nəriman Mövsümov rəhbərlik edib. Nəriman Mövsümovun direktorluğunun sonuncu ilində. yıni 2018 ci ilədə isə Kollecdə əsaslı təmir işlərinə 29 978 manat, cari təmir işlərinə 29 947 manat bir, 29 940 manat da bir, kommunal və kommunikasiya işlərinə isə 32 565.64 manat dövlət vəsaiti xərclənib. Bu da ümumilikdə 122 430 manat təşkil edir.
2019-cu ildə Kollecdə yaranmış çoxsaylı narazılıqlardan sonra Nəriman Mövsümovun yerinə 1994-cü ildə Bakı şəhəri 9 saylı Qadın məsləhətxanasına həkim-terapevt, 1999-cu ildən 1 nömrəli Bakı Tibb Kollecinə “Anatomiya, fiziologiya, patologiyanın əsasları ilə” fənn müəllimi vəzifəsində çalışmış Nailə Əliyeva təyin olub. Nailə Əliyeva Səhiyyə Nazirliyi Kollegiyasının 2018-ci il qərarı ilə əvvəlcə 1 nömrəli Bakı Tibb Kollecində tədris-tərbiyə işləri üzrə direktor müavini , daha sonra isə 2019-cu il 17 oktyabr tarixli qərarı ilə direktor vəzifəsinə gətirilir.
Göründüyü kimi Nailə Əliyevanın təyinatına qədər, yəni 2018-ci ildə 1 nömrəli Bakı Tibb Kollecinin təmirinə dövlət vəsaiti ayrılıb. Amma bu vəsaitlərin təyinatı üzrə xərclənib, xərclənməməsi müəyyən suallar yaradır. Sözügedən vəsaitlər 2018-ci ildə 1 nömrəli Bakı Tibb Kollecinin təmirinə xərclənibsə, nədən Nailə Əliyeva kollecdə rəhbərliyə gəldiyindən dərhal sonra hər il külli miqdarda dövlət vəsaiti ayrılıb. Əgər 2018-ci ildə Kollec əsaslı təmir olunmayıbsa 2019-2020-ci illərdə yenə vəsait ayrılıb, onda təmir olunaydı. Belə çıxır ki, onda da təmir olunmadığından növbəti il də vəsait ayrılıb. Onda bu vəsaitlər haralara yönəldilib? Cəmi 15 dərs otağı, idman zalı, mədəni-kütləvi tədbirlər keçirmək üçün akt zalı, böyük kitab fondu olan kitabxana, bir neçə fənnkabineti, metodkabinet və digər yardımçı otaqlardan ibarət olan Tibb Kollecində hər əsaslı təmir işlərinin aparılması, kommunal kommunukasiya işlərinin görülməsi nə dərəcədə real görsənir. Cari təmir işləri aydın məsələdir. Tes sıradan çıxan malların, əşyaların dəyişdirilməsi, sazlanması zəruridir. Amma görəsən hər il yüz minlərlə dövlət vəsaitini əsaslı təmir adı ilə xərcləmək zəruridirmi?
Düzdü Nailə Əliyeva 1 nömrəli Bakı Tibb Kollecinə sabiq Səhiyyə naziri Oqtay Şirəliyevin xeyir-duası ilə təyin olunub. Amma çox istərdik bu zərurətin haradan qaynaqlandığına hazırki nazir Teymur Musayev aydınlıq gətirsin. Hər il əsalı təmir olarmı? Axı qanunvericiliyi görə əsaslı təmir işləri minimum iki ildən bir aparılmalıdır.
