Yollarımızda sağlamlığında və fiziki durumunda problem olduğundan hətta avtomobili idarə etmək qabiliyyətində olmadığı aşkar görünən sürücülərə rast gəlirik. Bir neçə dəfə belə sürücülərin törətdiyi ağır qəzalar barədə də eşitmişik.
Ümumiyyətlə, sürücülərin sağlamlığına nəzarət yol hərəkəti təhlükəsizliyinin mühüm tərkib hissələrindən biridir. Sürücü olmaq üçün həm beynəlxalq, həm də milli qanunvericilikdə nəzərdə tutulan 4 əsas şərtdən biri sürücülərin sağlamlığının və fiziki durumunun sürücülük üçün yararlı olmasıdır. Bu səbəbdən ilk dəfə sürücü olan şəxslərin tibbi müayinəsi məcburidir. Bundan başqa, sürücülük fəaliyyəti dövründə sürücülərin sağlamlığına nəzarət də həyata keçirilir.
Lakin bu tipli məsələlərin bir çoxunda olduğu kimi, sürücülərin sağlamlığına nəzarət məsələsində də milli qanunvericiliyimizdə ciddi problemlər var. Ən ümumi problem odur ki, ölkəmizdə sürücülərin sağlamlığının tibbi müayinəsi qaydalarını məxsusi olaraq tənzimləyən normativ akt yoxdur.
Sürücülük vəsiqəsi əldə etmək istəyən vətəndaşlar həkim psixiatr, nevropatoloq, lor, okulist, cərrah, terapevt yoxlanışından keçməlidir. Sürücülük vəsiqəsi almaq istəyənlər narkoloji dispanserdə yoxlanmalı, qandan şəkər xəstəliyi ilə bağlı analiz verməli, kardioqram etdirməli və döş qəfəsinin rentgenindən keçməlidirlər. Hansısa bir həkimin psixi vəziyyəti yaxşı olmayan xəstəyə sağlamlıq arayışı verməsi birbaşa cinayət məsuliyyəti daşıyır. Sabah o sürücünün kimisə öldürməsi (maşınla vurub) və ya qəza törətməsi həkimin məsuliyyətindədir. Amma təəssüf ki, belə hallar baş verən zaman həkim yada düşmür.
İnfarkt, hədsiz dərəcədə yüksək hipertoniklərə az müddətə sürücülük vəsiqəsi verilir. Revmakarditlərə, ürəyin işemik xəstəliyi olanlara, stenokardiyalı insanlara, ümumiyyətlə, sürücülük vəsiqəsi verilmir. Eyni zamanda, gözlərinin biri görüb, digəri görməyən vətəndaşlar da sürücülük vəsiqəsi ala bilməzlər. Yaxud da gözlərindən birinin görmə qabiliyyəti 100 faiz, digəri 10-20 faiz olanlara da vəsiqə verilmir. Görmə sahəsinin 20 faizdən çoxunun məhdudlaşması, çəpgözlük vəsiqə almağa maneədir. Ən başlıcası isə psixi durumdur. Bunun üçün isə sürücülük vəsiqəsi almaq arzusunda olan nevropatoloq, psixiatr müayinəsindən keçməlidir.
Azərbaycanda isə sürücülük imtahanına getməmişdən əvvəl ayrıca «Sürücülüyə yararlı olmaq barədə tibbi arayış» tələb olunur. Bu arayışın forması Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin 20 dekabr 2016-c il tarixli 100 nömrəli əmri ilə təsdiq edilib. Bu arayışın verilməsi üçün qandan, sidikdən analiz vermək, kardioloji, endrokonoloji, qinekoloji (xanımlar üçün) müayinədən kecmək, göz, burun, boğaz, qulaq və sair orqanları yoxlamaq nəzərdə tutulub.
Masallı Rayon Mərkəzi Xəstəxanası publik hüquqi şəxsin baş həkimi Cəlil Nəzərov və həkim-kardioloq (eyni zamanda xəstəxana həmkarlar təşkilatının sədri) İlqar Ramizoğlu rayonun Ərkivan qəsəbə sakini Kazımov Kamran Nüsrət oğluna 17.06.2020-ci il tarixli «Sürücülüyə yararlı olmaq barədə tibbi arayış» (TQS – 083) veriblər.
Etibarlı mənbədən aldığımız məlumata görə, arayışı Kamran Kazımovun özü deyil, qardaşı xəstəxanaya gedərək İlqar həkimdən 100 manata satın alıb. Neyçün ki, Kamran Kazımov anadangəlmə lal-kardır. Mənbə bildirir ki, hətt baş həkimin əvəzinə də İlqar Ramizoğlu özü qol çəkib. Arayışın redaksiyamıza təqdim olunan surətindən də bəlli olur ki, həkimlərin adlarının qarşısındakı təsdiqləyici imzalar eynidir.
Məsələni araşdırmaq üçün İlqar həkimlə telefon əlaqəsi yaradıb münasibətini soruşduq. Sərt şəkildə bildirdi ki, arayışı vermişəm, əcəb eləmişəm. Özü də bilirdim ki, o, lal — kardır. (Həkimin səs yazısı da var) Sonra Ərkivan qəsəbə icra nümayəndəliyinin sədri Əhməd Əhmədovla bağlantı qurduq. O da təsdiqlədi ki, Ərkivan qəsəbə sakini 28.09.1990-cı il təvəllüdlü Kazımo Kamran Nüsrət oğlu həqiqətən də anadangəlmə lal-kardır. Daha sonra Masallı Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının köməkçisi Tohid Hüseynova zəng etdik. Başçının köməkçisi öz növbəsində bildirdi ki, araşdırdığımız bu məsələ ilə bağlı İcra Hakimiyyətinin qarışmağa səlahiyyəti yoxdur. Çox təkiddən sonra o, Başçının müavini –İctimai – siyasi və humanitar məsələlər şöbəsinin müdiri Aybəniz Qafarova ilə əlaqə qurmağımız məqsədəuyğundur. Aybəniz Qafarovanın isə nə iş, nə də mobil telefonu cavab vermədi. Ən nəhayət, başçının digər müavini Adəm Məhərrəmova telefon açdıq. Rayon rəhbərliyində ikinci yüksək vəzifəli şəxs sayılan I müavin bu məsələnin ona heç bir aidiyyətinin olmadığını bildirdi. Mərkəzi xəstəxananın baş həkimi Cəlil Nəzərov isə etdiyimiz zəng, yazdığımız mesaja ümumiyyətlə əhəmiyyət vermədi.
Aldığımız məlumatlarda o da, bildirilir ki, XXX-ov İlqar Ramiz oğlunun verdiyi onlarca belə arayışlar var ki, bu arayışlar əsasında həmin «sağlam sürücülər» rayonda at oynadır.Yol Polisi saxlayanda da deyir ki,ə tövbə sənin mikrofonla qışqırmağını eşitmədim.
Yeri gəlmişkən, sağlamlıq qüsuru olan şəxslərin avtomobil idarə etməsi təkcə başqa hərəkət iştirakçıları üçün deyil, elə onların özləri üçün də təhlükəlidir. 4 il əvəl ABŞ-da belə bir hadisə olmuşdu. Yol patrulu “Volvo” markalı avtomobili sürət rejimini pozduğuna görə saxlamaq istəyərkən, sükan arxasında olan sürücü, 29 yaşlı Deniyel Harris lal-kar olduğuna görə polis sirenasını eşitməmiş və yoluna davam etmişdi. Polisin sürücünü təqib etməsi avtomobillərin toqquşması ilə nəticələnib. Bundan sonra polis əməkdaşı avtomobildən düşən və işarələrlə danışmağa cəhd edən D.Harrisə atəş açaraq öldürmüşdü.
P.S. Bəs görəsən Səhiyyə Nazirliyi, TƏBİB və Baş Prokurorluq XXX-ov və Nəzərovun bu fərasatına necə qiymət verirlər
Habil Tağıyev
